بررسی پیامبران الهی از آدم تا خاتم در قرآن کریم
دوران، معجزات و کتاب‌های آسمانی
مقدمه
قرآن کریم کتاب هدایت انسان‌هاست و در آن از زندگی و رسالت پیامبران متعددی سخن به میان آمده است. گرچه تعداد پیامبران الهی بر اساس روایات بیش از ۱۲۴ هزار تن ذکر شده، اما قرآن تنها نام ۲۵ پیامبر را صراحتاً آورده است. این مقاله مروری علمی و مستند بر پیامبران نام‌برده در قرآن دارد و به معرفی دوران فعالیت، ویژگی‌ها، معجزات و کتاب‌های ایشان می‌پردازد.
---
فهرست پیامبران ذکرشده در قرآن
1. آدم (ع)
نخستین انسان و پیامبر. آفرینش بدون پدر و مادر از معجزات او بود. خداوند به او «اسماء» را آموخت.
کتاب: صحف (مطابق برخی روایات)
محل مأموریت: زمین پس از خروج از بهشت
2. شیث (ع)
فرزند آدم و جانشین او. پیامبر پس از پدرش و آموزگار تمدن.
کتاب: صحف شیث (در روایات)
محل مأموریت: شرق زمین
3. ادریس (ع)
پیامبر دانا و نخستین خیاط بشر. گفته می‌شود پایه‌گذار نوشتار و نجوم بود.
کتاب: صحف
محل مأموریت: مصر یا بابل
4. نوح (ع)
از پیامبران اولوالعزم. سازنده کشتی و نجات‌دهنده مؤمنان از طوفان عظیم.
معجزه: کشتی و طوفان
کتاب: صحیفه (در قرآن نام کتاب ذکر نشده)
محل مأموریت: بین‌النهرین
5. هود (ع)
فرستاده به قوم عاد. مردم او دچار عذاب بادی سهمگین شدند.
معجزه: نابودی قوم با باد
محل مأموریت: جنوب عربستان
6. صالح (ع)
پیامبر قوم ثمود. با معجزه خروج شتر از دل کوه همراه بود.
محل مأموریت: شمال عربستان
7. لوط (ع)
معاصر ابراهیم. مأمور به اصلاح قوم فاسد سدوم.
معجزه: نجات قبل از عذاب الهی
محل مأموریت: اردن فعلی
8. ابراهیم (ع)
پدر پیامبران و از اولوالعزم. نجات از آتش، رؤیای قربانی‌کردن اسماعیل.
کتاب: صحف ابراهیم
محل مأموریت: عراق، شام، حجاز
9. اسماعیل (ع)
فرزند ابراهیم، مشارکت در بنای کعبه. نمونه‌ی فداکاری.
محل مأموریت: مکه
10. اسحاق (ع)
فرزند دیگر ابراهیم، پدر یعقوب. ادامه‌دهنده نسل انبیای بنی‌اسرائیل.
محل مأموریت: سرزمین کنعان
11. یعقوب (ع)
دارای مقام صبر، پدر دوازده سبط اسرائیل.
محل مأموریت: فلسطین و مصر
12. یوسف (ع)
پیامبر زیبارو و راستگو. توانایی تعبیر خواب و حکومت در مصر.
معجزه: تأویل رؤیاها
محل مأموریت: مصر
13. شعیب (ع)
پیامبر اهل مدین. هشدار دهنده در زمینه کم‌فروشی و فساد اقتصادی.
معجزه: زلزله برای قوم گناهکار
محل مأموریت: مدین
14. ایوب (ع)
نماد صبر. دچار بیماری طولانی، سپس شفای الهی.
محل مأموریت: شام
15. ذوالکفل (ع)
شخصیتی صبور و عادل.
محل مأموریت: شام (احتمالی)
16. موسی (ع)
از پیامبران اولوالعزم. بنیان‌گذار شریعت در قوم بنی‌اسرائیل.
کتاب: تورات
معجزات: چوب به اژدها، شکافتن دریا، دوازده چشمه
محل مأموریت: مصر، صحرای سینا
17. هارون (ع)
برادر موسی و وزیر او.
محل مأموریت: همراه موسی در مصر
18. داوود (ع)
پادشاه و پیامبر. آهن در دستش نرم می‌شد.
کتاب: زبور
محل مأموریت: اورشلیم
19. سلیمان (ع)
فرزند داوود. سلطه بر جن، حیوانات و باد.
معجزات: سخن‌گفتن با پرندگان
محل مأموریت: اورشلیم
20. الیاس (ع)
دعا کننده علیه بت‌پرستی.
محل مأموریت: شمال سرزمین شام
21. الیسع (ع)
جانشین الیاس. ادامه‌دهنده راه توحید.
محل مأموریت: شام
22. یونس (ع)
پیامبر نینوا. بلعیده شدن در شکم نهنگ و نجات معجزه‌آسا.
محل مأموریت: عراق
23. زکریا (ع)
پدر یحیی، پیامبر دعا و عبادت.
محل مأموریت: فلسطین
24. یحیی (ع)
فرزند زکریا. وارسته و عفیف.
محل مأموریت: فلسطین
25. عیسی (ع)
از پیامبران اولوالعزم. تولد بدون پدر، شفای بیماران، احیای مردگان.
کتاب: انجیل
محل مأموریت: فلسطین
26. محمد (ص)
خاتم پیامبران، مبعوث برای همه جهانیان.
کتاب: قرآن
معجزات: قرآن، شق‌القمر، اسراء و معراج
محل مأموریت: مکه و مدینه
نتیجه‌گیری
پیامبران الهی ستون‌های هدایت بشر در طول تاریخ‌اند. از آدم تا خاتم، هر کدام مأمور به اصلاح جامعه خود بودند و برخی با معجزاتی همراه شدند تا حقانیت پیامشان آشکار گردد. قرآن کریم این پیامبران را الگوی صبر، عدالت، توحید و اخلاق معرفی کرده و دعوت به پیروی از سیره آنان را سرلوحه هدایت انسانها می‌داند.
منابع:
قرآن کریم
تفسیر المیزان – علامه طباطبایی
قصص الانبیاء – نراقی
تاریخ انبیاء – محمدابراهیم آیتی
دایرة‌المعارف اسلامی
Azad