عنوان مقاله: راستی، بنیاد پایداری اجتماعی و وظیفه‌ی دولت در پرتو قرآن و عقلانیت مدرن
چکیده:
این مقاله با تکیه بر اصل اخلاقی راستی، نقش حیاتی آن را در شکل‌گیری و پایداری جوامع انسانی بررسی می‌کند. برخلاف توجیه‌های رایج درباره جواز دروغ در شرایط خاص، دیدگاه این مقاله آن است که هیچ راستی‌ای موجب نابودی بشر نمی‌شود و آنچه بشر را تهدید می‌کند، نظام‌مند شدن دروغ است. مقاله با بهره‌گیری از منابع قرآنی و تحلیل عقلانی، مسئولیت دولت را در التزام به صداقت و شفافیت، به‌عنوان نماینده‌ی عقلانیت جامعه و نه ابزار حیله، تبیین می‌کند.
مقدمه
راستی همواره به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین ارزش‌های اخلاقی در طول تاریخ بشریت شناخته شده است. در سنت‌های دینی، فلسفه‌ی اخلاق، و نظام‌های حقوقی، راستی نه‌تنها یک فضیلت فردی، بلکه شرط اساسی برای اعتماد اجتماعی و پایداری تمدن تلقی می‌شود. علی اکبری در نظریه‌ی خود بر آن است که راستی هرگز منجر به نابودی انسان نمی‌شود، بلکه آنچه خطر واقعی برای بشریت دارد، دروغ است؛ حتی اگر دروغی به نیت "نجات" گفته شود.
راستی از منظر عقلانیت سیاسی
دولت برخلاف یک فرد یا پادشاه، موجودیتی عقلانی و حاصل خرد جمعی است.جمعیتی که دست پرورده نخبگان جامعه است.چنین نهادی باید به راستی پایبند باشد، زیرا هرگونه انحراف از صداقت، نه تنها اعتماد عمومی را از بین می‌برد، بلکه اصل حاکمیت عقل را زیر سؤال می‌برد.
از منظر علی اکبری، دولت وظیفه دارد نه‌تنها راست بگوید، بلکه از جان، مال، و حرمت مردم که ولی‌نعمتان آن هستند. حفاظت کند، و این تنها در سایه‌ی راستی و نه حیله‌گری ممکن است.
تحلیل مثال مخالف: "دروغی که بشریت را نجات دهد"
مخالفان راستی مطلق، مثال‌هایی را مطرح می‌کنند چون دروغی برای نجات جان انسانها در جنگ یا بحران. اما پرسش اینجاست: آیا چنین دروغی واقعاً بشریت را نجات می‌دهد، یا تنها مشکلی را موقتاً پنهان می‌کند؟هیچ دولتی با ملت خودش نمی جنگد که اگر چنین کند غاصب است نه دولت!
از نگاه اکبری، دروغ حتی در این موارد نیز منبع نابسامانی‌های آتی است. در حالی که راستی می‌تواند با سکوت، یا چشم‌پوشی از مسائل کوچک و نیز ورود نکردن به حریم خصوصی افراد بی‌آنکه دروغی گفته شود.پایدارباشد.وچنین دولتی ایده آل است که باید آن را حفظ کرد والبته تخلفات افراد حقیقی وحقوقی درچارچوبی قانونمند وشفاف قابل پیگیری است.
راستی در قرآن
در قرآن، راستی نه‌تنها ستوده شده، بلکه به‌عنوان شرط هدایت، نجات، و صلاح جامعه معرفی شده است.
1. اهمیت راستی:
> "یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ"
(توبه: 119)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، تقوای الهی پیشه کنید و با راستگویان باشید.
2. راستی شرط پیروزی و امنیت:
> "وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا"
(اسراء: 81)
بگو: حق آمد و باطل نابود شد. بی‌تردید، باطل نابودشدنی است.
3. راستی خداوند در وعده‌ها:
> "وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا ۚ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلًا"
(نساء: 122)
وعده‌ی خدا راست است، و چه کسی از خدا راست‌گوتر است؟
آیه‌ای درباره محافظت خدا از زمین توسط گروهی بهتر از مردمان.
"وَإِن تَتَوَلَّوْا یَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَیْرَكُمْ ثُمَّ لَا یَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ"
(محمد: 38)
و اگر شما روی‌گردان شوید، خداوند گروهی دیگر به جای شما خواهد آورد که مانند شما نباشند.
در این آیه خداوند تأکید می‌کند که حفظ زمین و رسالت انسانی در صورت انحراف یک گروه، به‌دست گروهی دیگر که برترند، انجام خواهد شد. این بیان، قسمی ضمنی به استمرار هدایت و نجات زمین به‌واسطه افراد صالح‌تر است؛ نه با دروغ و فریب، بلکه با راستی و شایستگی.
نتیجه‌گیری
دیدگاه علی اکبری بر آن است که راستی، در هر شرایطی، حتی در بحران‌های اخلاقی و سیاسی، باید راهنمای رفتار دولت و ملت باشد. دروغ ممکن است راه‌حلی فوری به‌نظر برسد، اما به فروپاشی اعتماد و نهایتاً انحطاط منجر می‌شود.
دولت، به‌عنوان تجسم عقلانیت جمعی، باید از راستی به‌عنوان زیربنای سیاست‌ورزی، قانون‌گذاری، و مدیریت بهره‌گیرد. این باور، نه‌تنها در اندیشه‌ی اخلاقی بلکه در آموزه‌های قرآنی نیز ریشه دارد.
Azad
برچسب‌ها: علی اکبری, آزاد, آرامش معنوی, زمین متحد