++بسمالله الرحمن الرحيم
يا ايها الناس اعبدو ربكم الذي خلقكم والذين من قبلكم لعلكم تتقون (21 - بقره)ضمن دو، سه جلسه دربارهي دو آيه بحث شد، البته بحث درباب اين دو آيه همچنان ناتمام ماند، امروز بحث را تمام ميكنيم. آيه: ياايهاالناس اعبدوا ربكم الذي خلقكم والذين من قبلكم لعلكم تتقون (21 - بقره) را اين طور ترجمه كرديم كه: هان اي انسانها پروردگار خود را عبادت كنيد كه شما را آفريد و كساني را كه پيش از شما بودهاند. شايد تقوا يابيد. اين آيه اول بود كه در اين آيه دو مطلب بطور اساسي هست و يك مطلب هم به صورت تبعي.
اما آن دو مطلب اساسي يكي اين است كه: انسانها را امر ميكند به بندگي كردن خدا، يعني توجه دادن بندگي به سمت حضرت باريتعالي كه در شرح اين آيه مفصلاً سخن گفته شد و عرض كرديم كه ما خواهي نخواهي يك چيزي را عبوديت ميكنيم: يا خود را، يا يك قدرت برتراز خود را، يا يك چيز معنوي را، يا يك چيز مادي را، با آن معنايي كه عبوديت دارد.
البته خداي متعال ميخواهد اين عبوديت متوجه به ذات مقدس الهي بشود. اين مطلب اول بود كه دعوت مردم به عبوديت، ذات مقدس پروردگار است. و مطلب دوم اين است كه: براي اينكه عبوديت بايد متوجه خدا باشد استدلالي ذكر ميشود: الذي خلقكم يعني علت اينكه ما بايد خدا را عبادت و بندگي كنيم اين است كه او ما را و گذشتگان ما را آفريده و بشر را پديد آورده است، پس شايسته است كه بشر از او اطاعت كند! اطاعتي كه به معناي عبوديت است و اين هم مطلب دوم. لكن آن مطلبي كه بطور تبعي ذكر شده آن جمله آخر، لعلكم تتقون است يعني با اين عبوديت و بندگي كردن خدا و حركت در محوري كه خدا معين ميكند انسان به رتبهي تقوا كه شامل خصوصيت برجستهاي است خواهد رسيد و در تقسيمبندي اول سوره به آن اشاره شد، هدي للمتقين كه انسانها را خداي متعال تقسيم كرده به كساني كه: متقين هستند، و كساني كه كافرين هستند، و كساني كه منافقين هستند.
البته در حاشيه اين سه مطلب نكتهها و اشارات بسياري هست، و اين از خصوصيات قرآن است، كه وقتي يك مطلبي را بيان ميكند، چگونگي بيان و تعبيراتي كه به كاربرده ميشود، دهها نكته ريز و درشت از معارف الهي و درسهاي زندگي و چيزهايي كه بايد بدانيم بما ميآموزد و بعضي از اين نكات را ما ميفهميم بسياري را هم نميفهميم، البته نه اينكه بشر نفهمد، يعني ممكن است من كه مطالعه ميكنم نفهمم، لكن شما كه مطالعه كنيد بفهميد، و ديگري مثلاً وقتي تأمّل كند بفهمد.
هر كس وقتي قرآن مطالعه كند نكتهاي از اين نكات را بدست ميآورد و اين از خصوصيت قرآن است، يعني چگونگيي سخن گفتن قرآن، مملو از نكات گوناگون آموزشي و معرفتي و درس است و از جملهي اين نكات يكي اين است كه ميفرمايد: اعبدوا ربكم نميگويد: اعبدوالله و ميگويد: پروردگارتان، يعني، ان كسي كه تدبير كنندهي وجود شما و گردانندگيي نظام هستي در اختيار اوست، او را بايد عبادت كنيد! عبادت يك چنين موجودي، امر منطقي است. معلوم است انسان وقتي بخواهد از كسي اطاعت بكند بايد آن قدرت والاي برتري را عبادت كند كه سرنوشت همهي بشر وامور بشر و زندگي بشر بوسيلهي او اداره ميشود. اين يك نكته است، و از اين قبيل نكات در اين آيه شريفه زياد است، يا يكي از اين نكات كه قبلاً هم گفتم در ياايها الناس، مخاطب آيه ناس است، يعني اشاره است به يك چيز مشتركي بين همهي انسانها كه آن فطرت مشترك انساني است. دراينجا: قشرها و نژادها و مليتها و خونها نيستند كه مخاطب قرار ميگيرند، بلكه اين انسانيت است كه به طور عام مخاطب قرار ميگيرد. يعني آن مشترك بين همهي انسانها كه فطرت دروني انسان و سرشت انسانيت است، او مخاطب اين سخن است كه پيداست كه آن سرشت انسانيي انسان، اين امر را، و اين مطلب را از خداي متعال درك ميكند و ميپذيرد.
درسهای مقام معظم رهبری
برچسبها: علی اکبری, زمین متحد, ولایت, آرامش